Skip to content

Moeders schoot

‘Ik twijfel of mijn vraag misschien te groot is voor deze workshop’, begint ze voorzichtig. ‘Ik zou wel naar de relatie met mijn moeder willen kijken. Ze was periodes heel depressief.’ Ze vertelt hoe het vroeger ging als haar moeder door haar ziekte onbereikbaar was. Hoe ze als jong kind probeerde het leven voor haar moeder wat lichter te maken. Het lijkt in eerste instantie haast of ze verslag doet over een van haar patiënten. Ik bemerk de trilling in haar stem. ‘Adem je nog?’, vraag ik haar. ‘Nauwelijks’, zegt ze terwijl ze er een glimlach uit perst.

Ik vraag haar om naast me te komen staan. ‘Kies eens iemand die voor jouw moeder mag staan. En plaats haar maar in de ruimte op een plek die voor jou kloppend voelt.’ Ze zet een andere deelnemer op een stoel aan de rand van de ruimte neer en gaat er zelf schuin tegenover staan. Dan loop ik naar haar toe. ‘Je kan haar vanaf hier in ieder geval goed in de gaten houden’. Ze knikt.

‘Heb je veel voor haar moeten zorgen?’ Ze knikt weer instemmend. Ik pak een grote zware steen en geef die aan haar. ‘Dit is als het ware de zwaarte van de depressie van je moeder’. Ze pakt de steen meteen aan. ‘Ik voel hoe zwaar het is. Het liefst zou ik hem uit het raam gooien, ver weg.’

‘Dat wat er niet mag zijn, krijgt veel macht.’

Eerder op de dag legde ik de groep uit dat systemisch werken een aantal principes kent. Een daarvan is insluiting. Dat wil zeggen dat alles en iedereen een plek heeft in een systeem. Dus ook de nare dingen zoals ziektes. Dat heeft namelijk, of we willen of niet, ook effect op iedereen binnen dat systeem. Als we pogen zoiets uit te sluiten, of liever doen of het er niet is, dan raakt een systeem uit balans. Insluiten kan ervoor zorgen dat er weer rust komt in een systeem. Als we iets weg proberen te houden, dan werkt dat als een ballon die je onder water probeert te duwen. Het krijgt een sterkere opwaartse kracht. Het uitgesloten deel wordt een olifant in de kamer. Daarmee gaat het juist de dynamiek tussen verschillende mensen binnen een systeem bepalen.

Ouders kunnen door verschillende omstandigheden niet altijd aansluiten bij de behoeften van hun kind. Een chronische ziekte is daar een van. Hoewel we zo’n omstandigheid het liefst zouden bevechten of negeren, zit de rust hem juist in het aannemen ervan. Aannemen wil zeggen dat het een plek krijgt. Het betekent niet dat je het moet accepteren of goedkeuren. En ook niet dat je er geen verdriet om mag hebben of niet boos over mag zijn.

Ik begeleid haar in een paar stappen om de zwaarte van de depressie van haar moeder, weer terug op zijn plek te brengen, namelijk bij haar moeder. Dan staat ze weer tegenover haar, als dochter. Ik laat haar het beeld van haar moeder en de zware steen in zich opnemen. Terwijl ik naast haar sta, zakken we samen door de knieën. Met een grote snik kruipt ze als dochter tegen haar moeders schoot.

Een groot verlangen om ‘de kleine’ te mogen zijn bij mama, in plaats van het kind dat haar moeders leed wilde verzachten.

Ook al weten we dat je onvervulde verlangens uit je kindertijd niet meer kunt ‘inhalen’, tijdens een opstelling kan het wel helpend zijn om op te halen wat je zo gemist hebt. Het ‘weten’ waar het vandaan komt heelt niet, de ervaring wel.

Zo heb ik dat zelf ook aan den lijve ondervonden. Ik kan het knap moeilijk vinden om als deelnemer in een groep mijn eigen stem te laten horen. En ik ‘weet’ dat ik me als kind al zo goed kon inhouden. Als jongste in het gezin leerde ik op mijn beurt te wachten en er niet zelf om te vragen. Ik besloot al jong dat het een goed idee was om niet teveel om aandacht te vragen. Veel later pas, tijdens een opstelling waarbij ik iemand koos voor mijn eigen ‘schreeuw’, kon ik werkelijk voelen hoe ik me zo had ingehouden. Die ‘ervaring’ heeft me meer gebracht dan de wetenschap waarom ik me zo inhield. Kilo’s lichter werd ik. En hoewel ik nog regelmatig langs mijn eigen schaamte moet, durf ik het steeds vaker aan om ook deelnemer te zijn. Het ‘weten’ legt iets vast. Een ervaring brengt iets in beweging.

Andere berichten

Blog#25

Wat als je je (niet meer) laat raken?

Over het wel of niet toelaten van kwetsbaarheid. Over angst en onverschilligheid. En over dat alles een plek heeft.

Blog#24

De angst om (niet) gezien en gehoord te worden

Over angst vastpakken om iets werkelijk aan te gaan. Over de grootsheid van kleine dingen.

Blog#23

Mensen met een grote draagkracht hebben juist steun nodig

Over draagkracht, draaglast, en steun zoeken als je het nodig hebt.

Blog#22

Ik sta er weer alleen voor

Het gevoel er alleen voor te staan. En dan maar te stoppen met hulp vragen. Over samen en apart. Over zelfstandigheid vs eenzaamheid. 

Blog#21

Wat je leidinggevende en je ouders met elkaar te maken hebben

Over hoe we onbewust bij onze leidinggevende patronen herhalen die we kennen van vroeger. Over angst voor afwijzing en hoe het helpt om aan te nemen wat er niet meer goed gaat komen.

Blog#20

Mijn stethoscoop aan de wilgen

'Natuurlijk komt er een afscheid van mijn lieve collega’s en patiënten. Maar niet minder is het afscheid van een vak. En bij afscheid hoort rouw. Rouw om wat is geweest en niet meer zal komen.'

Blog#18

Wat een paar rake klappen je kunnen opleveren

Over boksen. Over rake klappen uitdelen en ontvangen. En over hoe dat samenhangt met angst, woede en weerstand.

Blog#17

Met de billen bloot

Over sterk zijn en goed je best doen. Over gevoel van falen en totale uitputting. En over nieuwe wegen.

Blog#16

Ingehouden boosheid is ingehouden levenslust

Over ingehouden boosheid en wat boos zijn je leert over je eigen grenzen.

Blog#15

Ode aan mijn oma

Over de grootsheid van kleine dingen. Over terug naar mijn wortels en ze omarmen.

Blog#14

Rouw is de achterkant van liefde

Over hoe niet-aangenomen rouw samenhangt met ingeslikte boosheid en verdriet. En het effect daarvan op je contact met anderen. En het contact met jezelf.

Blog#13

De schaamte voorbij

Over waarom het soms zo moeilijk is om lekker te spelen. Over de schaamte die ik dan tegenkom. Een welkom aan het vrije kind in mij.